Autoritetet ukrainase janë nën presion të madh nga industria vendase e armëve. Kjo e fundit po kërkon nga qeveria e presidentit Volodymyr Zelensky të lejojë eksportin e armëve ukrainase. Kjo do të shënonte një ndryshim dramatik në politikën e vendit.
Parlamenti ukrainas po punon tashmë për një mekanizëm që do t’u mundësonte prodhuesve të shesin prodhimin e tepërt jashtë vendit. Kjo do të ndodhte nën mbikëqyrje të rreptë, për të siguruar që të shiten vetëm ato pajisje që nuk u nevojiten forcave ukrainase në vijën e frontit.
Por pavarësisht se parlamenti po shqyrton heqjen e ndalimit të eksportit, qeveria ende e sheh lejimin e shitjeve të huaja të armëve si politikisht të rrezikshme.
Të gjithë duan armë ukrainase
Nëse një praktikë e tillë lejohet, kompanitë ukrainase të armëve mund të fitojnë deri në 20 miliardë dollarë në vit.
“Armët e prodhuara në Ukrainë janë testuar në luftime reale dhe kjo është arsyeja pse shumë vende do të donin t’i zotëronin ato. Me kufizimet e eksportit, ne po pengojmë zhvillimin e një industrie strategjike,” tha deputetja ukrainase Halina Yanchenko, sekretare e Këshillit Kombëtar të Investimeve, një organ këshillimor që inkurajon kontaktet midis industrisë, qeverisë dhe investitorëve.
Megjithëse kompanitë ukrainase mund të prodhojnë armë dhe municione me vlerë 20 miliardë dollarë në vit, Kievi mund të përballojë të shpenzojë më shumë se 6 miliardë dollarë. Nëse nuk lejohen të eksportojnë, 85 për qind e prodhuesve ukrainas të pajisjeve të mbrojtjes do të konsiderojnë lëvizjen e prodhimit jashtë vendit, sipas Unionit ukrainas të Prodhuesve të Avionëve Pa pilot.
Industria e mbrojtjes ukrainase përjetoi një zgjerim të fortë pas fillimit të pushtimit rus të atij vendi.
Në gjysmën e parë të këtij viti, ajo prodhoi 25 herë më shumë municion sesa në të gjithë vitin 2022.
Ukrainasit nuk do ta kuptonin
“Imagjinoni se si do të dukej? Gjatë luftës, Ukraina eksporton armët e saj ndërsa kërkon nga partnerët e saj ndihmë ushtarake. Ukrainasit nuk do ta kuptonin, partnerët nuk do ta kuptonin,” i tha Politico një zyrtar i lartë i Ministrisë së Jashtme ukrainase, i cili dëshironte të mbetej anonim.
Një tjetër zyrtar i lartë ukrainas i afërt me zyrën e presidentit, i cili gjithashtu mbeti anonim, tha se Zelensky është më i fokusuar se si të gjejë fonde për të investuar në ushtri.
“Ne nuk kemi një qëndrim mbi eksportet. Unë nuk mendoj se ushtria ukrainase ndan vizionin e industrisë se ne duhet të lejojmë shitjen e armëve për sa kohë që ushtarët në shtëpi kanë nevojë për to,” tha zyrtari për Politico.
Industria, nga ana tjetër, pretendon se lejimi i shitjes do të ndihmonte në fakt ushtrinë ukrainase, pasi do të rriste prodhimin dhe do të ulte kostot e prodhimit.
Tashmë janë nënshkruar marrëveshje me disa vende evropiane që do të investojnë në prodhimin e armëve në Ukrainë. Por nuk flitet për eksport dhe shitje, përmendet vetëm funksioni i tyre mbrojtës.
Mundësimi i eksporteve është vetëm një nga ndryshimet që industria po kërkon. Kërkesa të tjera janë: Ministria e Mbrojtjes duhet të nënshkruajë kontrata afatgjata me prodhuesit vendas, duke i dhënë përparësi prodhuesve vendas dhe duke dixhitalizuar listën e nevojave ushtarake.
“Ka një problem tjetër për industrinë vendase të armëve – mungesa e komponentëve. Prodhuesit ukrainas ndonjëherë duhet të presin deri në 18 muaj për pjesët kryesore, dhe në një luftë ne nuk kemi aq shumë kohë”, paralajmëroi Halina Javorska, një 43-vjeçare.
Një punonjëse disavjeçare e një kompanie të prodhimit të dronëve në rajonin e Kievit, ajo shtoi se si Ukraina filloi të prodhojë montime dronesh, por shumica e komponentëve ende vijnë nga Kina. /teshesh.com/
