Kanë mbetur vetëm 18 ditë. Trump dhe Harris janë të përfshirë në betejën për shtetet kyçe, që janë vendimtare për të fituar kolegjin elektoral. Është një sistem shtet pas shteti që mund të sjellë rezultate të papritura.
Dhe me sondazhet që i tregojnë kandidatët kaq pranë, çdo shtet mund të fitohej edhe me diferencën më të ngushtë. Pra, shtete të ndryshme kanë numër të ndryshëm votash elektorale.
Presidenti nuk zgjidhet nga vota popullore, por nga i ashtuquajturi Kolegji zgjedhor. Ky është në thelb një mbledhje e përfaqësuesve të shteteve.
Janë 538 në total dhe secili shtet duhet të dërgojë një numër të caktuar. Kështu, për shembull, Kalifornia dërgon 54, në krahasim me, fjala vjen, Michigan, i cili dërgon vetëm 15.
Përafërsisht ka të bëjë me sa popullsi ka në një shtet i caktuar. Pra, Kalifornia dhe Teksasi kanë banorë njerëz, kështu që ata marrin shumë vota, ndërsa shtetet më të vogla rurale me më pak banorë, jo të vogla nga gjeografia, por për nga madhësia e popullsisë, marrin më pak vota.
Por ka një veçori të çuditshme ky sistem, që është se disa shtete, bazuar në popullsinë e tyre duhet të kishin më shumë vota, por në fakt nuk kanë. Kalifornia, për shembull, ka 54. Duket si shumë.
Në fakt, është më i madhi nga çdo shtet. Por, bazuar në popullsinë e vet jashtëzakonisht të lartë, ata duhet të kenë një ose dy vota më shumë, ndërsa disa shtete më të vogla janë disi të mbipërfaqësuara. Ata kanë më shumë vota elektorale sesa ndoshta duhet të kishin, bazuar në madhësinë e popullsisë.
Sa prej këtyre gjendjeve mund të parashikohen me një shkallë sigurie?
Në fakt, shumica prej tyre. Jemi në pikën kur polarizimi në SHBA është aq i rrënjosur, saqë shumë shtete ose do të bëhen demokrate ose do të bëhen republikane, dhe mund ta dimë pothuajse me siguri se cilat janë ato. Për shembull, Kalifornia, të gjithë e dinë se do të votojë demokratë, dhe Teksasi, të gjithë e dinë se do të votojnë republikanët.
Pra, shumë prej këtyre shteteve janë vërtet të “mbyllura”. Dhe kandidatët pothuajse e ndalojnë fushatën në to, sepse ata thjesht i dinë rezultatet.
Vlerësohet se sot, Harris është diku tek 226 vota elektorale dhe Trump 219. Njëri prej tyre duhet të arrijë 270 vota për të fituar. Realisht, beteja është për të gjitha votat e mbetura.
Dhe biseda kthehet gjithmonë tek ato shtatë shtete kyçe, ato fusha beteje që mund të shkojnë në secilin nga dy drejtimet. Këta janë shtetet e Rust Belt: Michigan, Pennsylvania dhe Wisconsin, dhe shtetet Sun Belt: Arizona, Nevada dhe Georgia.
Ndonjëherë edhe Karolina e Veriut u bashkohet atyre. Pra, në thelb janë shtatë shtete që do të vendosin zgjedhjet.
Por edhe këta ndryshojnë ndonjëherë.
Ohio dikur ishte një shtet që votonte shpesh demokratët, dhe që atëherë ka lëvizur shumë në të djathtë dhe tani nuk është realisht në lojë. Pritet të bëhet republikan.
Po kështu, Florida dikur ishte një vend ku demokratët fitonin ndonjëherë, dhe republikanët fitonin ndonjëherë. Konsiderohej një shtet i purpurt. Por u zhvendos gjithashtu shumë djathtas, dhe nuk pritet të votojë Harrisin këtë vit.
Edhe Arizona dikur ishte republikane, por demokratët e kanë fituar disa herë.
E thënë në vija të trasha, demokratët duan të përqendrohen në marrjen e shteteve të Rust Belt, Michigan, Wisconsin, Pennsylvania. Nëse ata mund ta bëjnë këtë dhe të mbajnë të gjitha shtetet e tjera që fitoi Biden, mund të humbasin shtetet e Sun Belt, dmth të Nevadës, Arizonës dhe Georgias, si dhe Karolinën e Veriut, dhe sërish t’i fitojnë zgjedhjet.
Në mënyrë të ngjashme, republikanët duan të përpiqen fort në shtetet e Sun Belt, ku ata mendojnë se kanë një shans për të fituar, dhe duan të shkëpusin një ose dy nga shtetet e Sun Belt. Në të vërtetë, bëhet fjalë për disa shtete të mëdha. Pensilvania është më i madhi sepse ka numrin më të madh të votave elektorale, 19.
Nëse demokratët e fitojnë, ata kanë një shans shumë të mirë për të fituar. Nëse republikanët e fitojnë, ata kanë një shans shumë të mirë për të fituar.
A ka përfituar ndonjëra nga partitë prej sistemit të Kolegji Zgjedhor?
Në 50 vitet e fundit, janë favorizuar padyshim shtetet republikane. Republikanët priren të dalin më mirë në zonat rurale, dhe ata priren të dalin më mirë në shtetet në zemrën e Amerikës. Demokratët priren të dalin më mirë në shtetet bregdetare, në vendet ku ka popullsi të madhe urbane, dhe ato janë shtetet përgjatë brigjeve që nuk kanë aq shumë fuqi, kur bëhet fjalë për kolegjin zgjedhor.
Pra, të favorizuar janë republikanët.
Dhe vota popullore nuk ka shumë rëndësi. Fjala vjen, në vitin 2016, Hillary Clinton fitoi votën popullore me avantazh 3 milionë, por kjo nuk u përkthye në kolegjin elektoral.
Pra nuk ka rëndësi kush del më mirë në votën e përgjithshme popullore. Gjithçka varet nga shtetet individuale.
Tjetër shembull është George W. Bush në vitin 2000. Ai kishte 500 mijë vota më pak në nivel kombëtar, por fitoi në Kolegjin Elektoral.
Barazim?
A mund të ketë një barazim 269-269, duke parë sa pranë e pranë janë Harris dhe Trump? Në fakt ka ndodhur edhe më parë.
Ndodhi një herë në vitin 1800. Thomas Jefferson dhe Aaron Burr ishin barazim. Ajo që ndodh në atë situatë është ajo që quhet zgjedhje kontigjente. Në thelb, do të thotë se i takon Kongresit të vendosë. Kështu që Dhoma e Ulët do të mblidhet dhe ata do të zgjedhin presidentin e ardhshëm. / Shqip
