Aktivisti dhe gazetari bjellorus Andrej Gnjot është mbajtur në paraburgim për një vit, për aq kohë sa autoritetet serbe mund ta mbajnë nën Ligjin për Ndihmën Juridike Ndërkombëtare. Procesi gjyqësor me të cilin Bjellorusia po i kërkon Serbisë ekstradimin e tij, megjithatë, është ende në vazhdim. Bjellorusia e akuzon për evazion fiscal, por ai pretendon se është viktimë e persekutimit politik dhe ka frikë se Serbia mund të bëhet një burg i madh për të.
Çmimi i lartë i aktivizmit
Kur ai zbarkoi në aeroportin e Beogradit një vit më parë, aktivisti, regjisori dhe gazetari bjellorus planifikoi të qëndronte në Serbi për disa ditë, aq kohë sa i duhej për të përfunduar xhirimet e një reklame. Ai qëndroi një vit të tërë – shtatë muaj në burgun qendror dhe pesë në burgun e shtëpisë. Ai e sheh një apartament të vogël në Beograd si një dënim të madh.
“Shqetësimi im më i madh është se çfarë do të ndodhë pasi të lirohem nga paraburgimi. Do të më vërë në rrezik të madh, sepse atëherë nuk do të kem asnjë mbrojtje policore apo asnjë lloj sigurie, të cilën duhet ta kem këtu në Serbi”, tha Gnjot për Al Jazeera-n.
Ai ka frikë se do ta rrëmbejnë, sepse ka informacione për fatin e aktivistëve, kundërshtarëve të Aleksandër Lukashenkos. Dhe ai tashmë po paguan çmimin e aktivizmit. Në vitin 2020, pas zgjedhjeve presidenciale në Bjellorusi, Gnjoti themeloi një shoqatë që mbështeti protestat kundër Lukashenkos. Autoritetet e Minskut më pas e akuzuan atë për evazion fiskal dhe tani po kërkojnë ekstradimin e tij.
“Jeta ime është shkatërruar plotësisht. A mund ta imagjinoni jetën tuaj kur dikush ju vendos në paraburgim dhe ju humbni gjithçka që keni. Humbni punën tuaj, kursimet, miqtë, familjen, kontaktet profesionale. Nuk mund të punosh, je në burg”, thotë ai.
Harresë ligjore
Pas datës 31 tetor, Gnjoti nuk do të jetë në paraburgim, por procedimi i ekstradimit ndaj tij është ende në vijim, gjë që mund të sjellë disa kufizime. Gjykata e Lartë në Beograd vendosi dy herë që ai të ekstradohej në Bjellorusi, por Gjykata e Apelit e rrëzoi vendimin dhe e ktheu atë për një vendim të ri.
“Në këtë kuptim, kjo çështje mund të zgjatet pafundësisht. Gjykata e shkallës së parë mund të marrë një vendim të ri të shkallës së parë, pasi të bëhet ankim dhe Gjykata e Apelit të marrë vendimin e saj dhe ta shfuqizojë atë vendim të shkallës së parë dhe ta kthejë për një vendim të ri”, shpjegon mbrojtja e Andrej Gnjotit.
Dhe kështu Gnjoti u gjend në një lloj harresë ligjore, sepse do të ketë liri të plotë për të udhëtuar dhe jetuar ku të dojë nëse gjykata vendos të mos e ekstradojë në Bjellorusi.
“Nuk dua të futem në një situatë që më pas ky vend të bëhet burg për mua. Është e çuditshme dhe krejtësisht e padrejtë për mua”, është i sigurt Gnjoti.
Kryetarja e Federatës Evropiane të Gazetarëve, Maja Sever e sheh rastin e Gnjotit si shembull të kufizimit të lirisë që i kalon kufijtë e Bjellorusisë.
“Është gjithashtu një mesazh për të gjithë ne, për të mos përmendur një mesazh për gazetarët bjellorusë, shumë prej të cilëve u desh të largoheshin nga vendi për të shpëtuar jetën e tyre ose të përfundonin në burg,” thotë ajo.
Sjellje e vrazhdë dhe çnjerëzore
Ekstradimi i Gnjotit do të ishte në kundërshtim me nenet e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, si dhe me rendin juridik të Serbisë, paralajmërojnë avokatët.
“Nga ky procedim, nga akuzat, rezulton se nuk ka prova të vlefshme ndaj Andrej Gnjotit, ndërsa nga ana tjetër, nga raportet përkatëse të organizatave ndërkombëtare për situatën e të drejtave të njeriut në Bjellorusi, del qartë se kategoria për të cilit i takon Andrej Gnjoti është, pra, një gazetar dhe kundërshtar i regjimit, i ekspozuar vazhdimisht ndaj sjelljeve të ashpra dhe çnjerëzore, pra torturave, të cilat gjykata e brendshme sigurisht që është e detyruar ta vlerësojë se Gnjoti nuk do të ekstradohet në Bjellorusi”, arsyeton avokati i tij.
E ndërsa drejtësia serbe balancon detyrimet ndërkombëtare dhe të drejtat e njeriut, fati i Gnjotit mbetet i pasigurt. Bashkimi Evropian i bën thirrje Serbisë ta lirojë atë, ndërsa Parlamenti Evropian së fundi miratoi një rezolutë për të burgosurit politikë dhe tërhoqi vëmendjen për rastin e tij në atë dokument. /tesheshi.com/
